Την παραίτησή της από την πρωθυπουργία και την ηγεσία του Συντηρητικού κόμματος ανακοίνωσε η Λιζ Τρας, έξω από την Ντάουνινγκ Στριτ, μετά τον σάλο που προκάλεσε το οικονομικό της πρόγραμμα, το οποίο «γκρέμισε» τη λίρα και προκάλεσε έντονη αναταραχή στις αγορές. Η στροφή 180 μοιρών, που έφτασε μέχρι και την καρατόμηση του υπουργού Οικονομικών Κουάζι Κουάρτερνγκ και την αντικατάστασή του από τον Τζέρεμι Χαντ, ο οποίος «ξήλωσε» τον μίνι προϋπολογισμό του προκατόχου του, δεν διόρθωσε την κατάσταση. Δύο υπουργοί της παραιτήθηκαν και η ίδια αντιμετώπισε τη δημόσια οργή των βουλευτών της.
Μετά τη συνάντησή της με τον πρόεδρο της Επιτροπής 1922, που είναι αρμόδια για τα εσωκομματικά, Σερ Γκράχαμ Μπρέιντι, η Τρας ανακοίνωσε στους πολίτες την αποχώρησή της από το αξίωμα και την εκλογή νέας ηγεσίας μέσα στην επόμενη εβδομάδα. «Αναγνωρίζω, δεδομένης της κατάστασης ότι δεν μπορώ να εκπληρώσω την εντολή για την οποία εξελέγην από το Συντηρητικό Κόμμα» δήλωσε. Όπως ανέφερε, ανέλαβε τα καθήκοντά της «σε περίοδο μεγάλης οικονομικής και διεθνούς αστάθειας». Η Βρετανία, ανέφερε, έμεινε πίσω από τη χαμηλή οικονομική ανάπτυξη. Η εντολή που της δόθηκε, όταν εξελέγη από το κόμμα της, ήταν να το αλλάξει.
Παράλληλα, ανακοίνωσε ότι συνομίλησε με τον Βασιλιά Κάρολο Γ’ για να τον ενημερώσει ότι παραιτείται από ηγέτης του Συντηρητικού κόμματος. Ο νέος ηγέτης του Συντηρητικού Κόμματος αναμένεται να εκλεγεί μέχρι την επόμενη Παρασκευή, δήλωσε έξω από τη Βουλή ο πρόεδρος της Επιτροπής 1922. «Μίλησα με τον πρόεδρο του κόμματος Τζέικ Μπέρι και επιβεβαίωσε ότι είναι εφικτό να διεξαχθεί ψηφοφορία και εκλογή νέου αρχηγού μέχρι την Παρασκευή 28 Οκτωβρίου. Οπότε, μπορούμε να έχουμε νέο ηγέτη πριν την ψηφοφορία στη Βουλή για τον προϋπολογισμό, στις 31 Οκτωβρίου».
Η θητεία της κράτησε μόλις 44 ημέρες και η ίδια έγινε η πρωθυπουργός με την πλέον βραχύβια θητεία στο Ηνωμένο Βασίλειο. Το προηγούμενο ρεκόρ κατείχε ο Τζορτζ Κάνινγκ, που έγινε πρωθυπουργός για τις τελευταίες 118 ημέρες της ζωής του, από τον Απρίλιο έως τον Αύγουστο του 1827.
Η διάρκειας έξι εβδομάδων πρωθυπουργία της, κατέρρευσε στον απόηχο της ανακοίνωσης του οικονομικού της προγράμματος, προκαλώντας τριγμούς στις αγορές και διχάζοντας το Συντηρητικό κόμμα.
Η δήλωση παραίτησης
Έξω από την Ντάουνινγκ Στριτ, η Λις Τρας δήλωσε:
«Ανέλαβα τα καθήκοντά μου σε μια περίοδο αστάθειας, τόσο σε οικονομικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Οι οικογένειες και οι επιχειρήσεις ανησυχούσαν για το πώς θα πληρώσουν τους λογαριασμούς τους, ο παράνομος πόλεμος του Πούτιν στην Ουκρανία απειλεί την ασφάλεια ολόκληρης της ηπείρου μας και η χώρα μας έχει πιέζεται από την πολύ χαμηλή ανάπτυξη. Εκλέχθηκα από το Συντηρητικό Κόμμα με εντολή να το αλλάξω αυτό.
Τα καταφέραμε στους λογαριασμούς ενέργειας και στις περικοπές στην Εθνική Ασφάλιση. Και το όραμά μας ήταν μια οικονομία με χαμηλούς φόρους και υψηλή ανάπτυξη που θα εκμεταλλευόταν τις ελευθερίες του Brexit.
Αναγνωρίζω, ωστόσο, δεδομένης της κατάστασης, πως δεν μπορώ να υλοποιήσω την εντολή με την οποία εκλέχθηκα από το Συντηρητικό Κόμμα. Ως εκ τούτου, μίλησα με τον Βασιλιά και τον ενημέρωσα ότι παραιτούμαι από αρχηγός του Συντηρητικού Κόμματος.
Σήμερα το πρωί συνάντησα τον πρόεδρο της «Επιτροπής 1922», Σερ Γκράχαμ Μπρέιντι. Συμφωνήσαμε ότι θα γίνουν εκλογές για την ηγεσία, που θα ολοκληρωθούν εντός της επόμενης εβδομάδας.
Αυτό θα διασφαλίσει ότι θα παραμείνουμε σε μια πορεία υλοποίησης των δημοσιονομικών μας σχεδίων και θα διατηρήσουμε την οικονομική σταθερότητα και την εθνική ασφάλεια της χώρας μας. Θα παραμείνω ως πρωθυπουργός μέχρι να αναδειχθεί διάδοχος. Ευχαριστώ».
Η θητεία της ήταν ιδιαίτερα θυελλώδης, ενώ η απομάκρυνσή της είχε θεωρηθεί μονόδρομος μετά την αναταραχή στις αγορές, την απομάκρυνση δύο βασικών υπουργών και την απώλεια της εμπιστοσύνης σχεδόν όλων των βουλευτών της.
Η διαδικασία εκλογής νέου αρχηγού, όπως συμφωνήθηκε κατά τη συνάντησή της με τον πρόεδρο της Επιτροπής 1922 θα ολοκληρωθεί μέσα στην επόμενη εβδομάδα. Η ίδια, ανέφερε, θα παραμείνει στην εξουσία μέχρι να αναδειχθεί διάδοχός της.
Οι 44 ημέρες μιας ταραχώδους θητείας
Παρότι βραχύβια, η θητεία της Τρας ξεκίνησε επεισοδιακά -ήταν η τελευταία πρωθυπουργός που έλαβε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης από την βασίλισσα Ελισάβετ Β', η οποία δύο ημέρες αργότερα, πέθανε.
Η εκλογή της, σε ηλικία 47 ετών, ως διάδοχος του Μπόρις Τζόνσον, έγινε ύστερα από ψηφοφορία μεταξύ των μελών του Συντηρητικού κόμματος με 81.326 ψήφους έναντι 60.399 του αντιπάλου της, του Ρίσι Σουνάκ.
Το χρονολόγιο της θητείας της:
6 Σεπτεμβρίου:
Η Τρας έγινε πρωθυπουργός αφού συναντήθηκε στο Μπαλμόραλ με τη βασίλισσα Ελισάβετ Β’, η οποία της ζήτησε να σχηματίσει νέα κυβέρνηση. Ήταν η τελευταία δημόσια εμφάνιση της βασίλισσας Ελισάβετ.
8 Σεπτεμβρίου:
Αντιμέτωπη με το τεράστιο κόστος ενέργειας, η Λιζ Τρας ανακοινώνει στο Κοινοβούλιο το «πάγωμα» των τιμών για τους ιδιώτες και τις επιχειρήσεις. Η ανακοίνωσή της επισκιάστηκε από τον θάνατο της Ελισάβετ, με την πολιτική ζωή να σταματά για τις 10 ημέρες εθνικού πένθους.
23 Σεπτεμβρίου:
Ο υπουργός Οικονομικών Κουάζι Κουάρτερνγκ ανακοινώνει έναν «μίνι προϋπολογισμό» για την ενίσχυση της ανάπτυξης, βασιζόμενο σε μειώσεις φόρων δεκάδων δισεκατομμυρίων λιρών, χρηματοδοτούμενες από το χρέος.
Στις χρηματοοικονομικές αγορές επικρατεί πανικός. Στις 26 του μήνα, όταν άνοιξαν και πάλι οι αγορές, η λίρα κατακρημνίστηκε σε ιστορικά χαμηλό επίπεδο.
28 Σεπτεμβρίου:
Μπροστά στον πανικό των αγορών, η Τράπεζα της Αγγλίας ανακοινώνει ότι παρεμβαίνει επειγόντως στην αγορά ομολόγων απέναντι σε έναν «σημαντικό κίνδυνο για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα του Ηνωμένου Βασιλείου».
29 Σεπτεμβρίου:
Το ινστιτούτο ερευνών YouGov ανακοινώνει προβάδισμα 33 μονάδων για τους αντιπολιτευόμενους Εργατικούς, κάτι που έχει να καταγραφεί από τα τέλη της δεκαετίας του 1990, δύο χρόνια πριν τις βουλευτικές εκλογές.
3 Οκτωβρίου:
Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου του Συντηρητικού κόμματος, που σημαδεύτηκε από διαφωνίες και εντάσεις, η Λιζ Τρας και ο Κουάζι Κουάρτενγκ εξαναγκάζονται στην πρώτη τους αναδίπλωση: ανακαλούν την κατάργηση του υψηλότερου φορολογικού συντελεστή για τα εισοδήματα.
5 Οκτωβρίου:
«Το κατάλαβα, σας άκουσα», δήλωσε η Τρας στο συνέδριο του κόμματος. «Ανάπτυξη, ανάπτυξη, ανάπτυξη», επαναλαμβάνει χωρίς να καθησυχάζει τους σκεπτικιστές στο κόμμα της ούτε τις νευρικές αγορές.
12 Οκτωβρίου:
Η Τρας αποκλείει, ενώπιον των βουλευτών της, κάθε μείωση των δημόσιων δαπανών, υποσχόμενη παράλληλα να διατηρήσει τις μειώσεις φόρων, εντείνοντας τις αμφιβολίες για την πολιτική της.
13 Οκτωβρίου:
Μέλη του Συντηρητικού κόμματος αναφέρουν μια λίστα με ονόματα που κυκλοφορεί για την αντικατάσταση της Τρας στη Ντάουνινγκ Στριτ.
Από την Ουάσινγκτον, όπου συμμετέχει στις ετήσιες συνεδριάσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας, ο Κουάζι Κουάρτενγκ εμφανίζεται σίγουρος ότι και οι δύο τους θα είναι στη θέση τους σε ένα μήνα.
14 Οκτωβρίου:
Ο Κουάρτενγκ, που επέστρεψε εσπευσμένα στο Λονδίνο, αποπέμφθηκε και αντικαταστάθηκε από τον Τζέρεμι Χαντ, πρώην υποψήφιο στην κούρσα διαδοχής για την Ντάουνινγκ Στριτ.
Η Λιζ Τρας συγκαλεί συνέντευξη Τύπου όπου επαναλαμβάνει μηχανικά ότι θέλει να ολοκληρώσει την αποστολή της, δέχεται τέσσερις ερωτήσεις και αναχωρεί βιαστικά μετά από οκτώ λεπτά.
Εκεί ανακοινώνει μια νέα ανατροπή, εγκαταλείποντας τη διατήρηση στο 19% του φορολογικού συντελεστή για τις επιχειρήσεις που θα αυξηθεί στο 25% όπως προέβλεπε η προηγούμενη κυβέρνηση.
17 Οκτωβρίου:
Ο Τζέρεμι Χαντ, ο τέταρτος κατά σειρά υπουργός Οικονομικών από την αρχή της χρονιάς, ανακοινώνει την ακύρωση σχεδόν του συνόλου των μέτρων του οικονομικού προγράμματος της Λιζ Τρας.
Η ίδια εκπροσωπείται στο Κοινοβούλιο για να απαντήσει σε ερωτήσεις της αντιπολίτευσης γι' αυτή την πολιτική. «Όχι δεν κρύβεται πίσω από ένα γραφείο», δήλωσε η Πένι Μόρντοντ, η υπουργός που την εκπροσώπησε, ενώ ορισμένοι βουλευτές φώναζαν «παραίτηση».
Η ίδια η Τρας αναγνώρισε «λάθη» σε συνέντευξή της αργά το βράδυ στο BBC και ζήτησε «συγγνώμη» αλλά απέκλεισε την περίπτωση να παραιτηθεί, επικαλούμενη το «εθνικό συμφέρον».
19 Οκτωβρίου:
«Είμαι μαχήτρια όχι ρίψασπις», δήλωσε η Λιζ Τρας σε συνεδρίαση του Κοινοβουλίου.
Η υπουργός της επί των Εσωτερικών Σουέλα Μπάβερμαν παραιτείται. Εξηγεί ότι απέστειλε από το προσωπικό της e-mail ένα επίσημο έγγραφο για τη μεταναστευτική πολιτική σε συνάδελφό της στο Κοινοβούλιο. «Έκανα λάθος, αποδέχομαι την ευθύνη και παραιτούμαι», έγραψε η ίδια στην επιστολή παραίτησή της, ένα σαφές μήνυμα προς την Τρας, που παραμένει στη θέση της.
Το βράδυ, επικράτησε χάος στο Κοινοβούλιο με αφορμή την ψηφοφορία για το fracking, που η κυβέρνηση ήθελε να μετατρέψει σε τεστ εμπιστοσύνης
