Για νέες εντάσεις στις σχέσεις Τουρκίας – Ευρωπαϊκής Ένωσης κάνει λόγο η έκθεση της Κομισιόν για την πορεία διεύρυνσης της χώρας, καταγράφοντας τις απειλές κατά της Ελλάδας, τις προκλητικές ενέργειες κατά της Κύπρου καθώς και την συνεχιζόμενη προώθηση του ανοίγματος των Βαρωσίων.
Από το πακέτο των εκθέσεων ξεχωρίζει η απόφαση της Επιτροπής να εισηγηθεί στο Συμβούλιο της ΕΕ να δώσει το καθεστώς υποψήφιας χώρας στη Βοσνία – Ερζεγοβίνη, δεδομένου ότι θα προχωρήσει σε μια σειρά από μεταρρυθμίσεις ενίσχυσης της δημοκρατίας, της λειτουργικότητας των κρατικών θεσμών, του κράτους δικαίου, του αγώνα κατά της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος, να εγγυηθεί την ελευθερία των ΜΜΕ και τη διαχείριση της μετανάστευσης στη χώρα.
«Οι σχέσεις της ΕΕ με την Τουρκία παραμένουν πολύπλοκες», υπογράμμισε ο Επίτροπος Γειτονίας και Διεύρυνσης Όλιβερ Βαρέλι παρουσιάζοντας το πακέτο, κάνοντας αναφορά στις εντάσεις στις σχέσεις της Τουρκίας με κράτη μέλη και ζητώντας αποκλιμάκωση στην Ανατολική Μεσόγειο. Παράλληλα όμως υπενθύμισε πως η Τουρκία παραμένει κρίσιμος εταίρος για την ΕΕ σε θέματα όπως την ενέργεια αλλά και την επισιτιστική ασφάλεια.
Την ίδια στιγμή, επεσήμανε ο κ. Βαρέλι, η Τουρκία έχει ενισχύσει το εμπόριο και τις οικονομικές σχέσεις της με τη Ρωσία και δεν έχει ευθυγραμμιστεί με τα μέτρα της ΕΕ κατά της χώρας, προσθέτοντας πως πρόκειται για ένα θέμα που προκαλεί αυξανόμενη ανησυχία το οποίο χρήζει στενής παρακολούθησης από τις Βρυξέλλες.
«Οι εντάσεις στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο δεν ευνοούσαν τις σχέσεις καλής γειτονίας και υπονόμευσαν την περιφερειακή σταθερότητα και ασφάλεια», τονίζεται στην έκθεση της Επιτροπής, η οποία εκδόθηκε στο πλαίσιο του ετήσιου πακέτου εκθέσεων για τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις των υποψήφιων χωρών.
Όπως αναφέρεται στην έκθεση, παρά τις θετικές εξελίξεις το 2021, οι σχέσεις επιδεινώθηκαν ξανά κατά το πρώτο μισό του 2022. Στην έκθεση γίνεται συγκεκριμένη αναφορά στις παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου από τουρκικά μαχητικά, τις απειλητικές δηλώσεις σχετικά με την κυριαρχία των ελληνικών νησιών και κατά της Κύπρου, αλλά και στις στρατιωτικές ασκήσεις σε θαλάσσιες περιοχές της Κυπριακής Δημοκρατίας, στα περιστατικά παρεμπόδισης ερευνητικών δραστηριοτήτων στην κυπριακή ΑΟΖ και την συνέχιση των σχεδιασμών για διάνοιξη περισσότερων περιοχών της περιφραγμένης περιοχής των Βαρωσίων παρά τις εκκλήσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Στην έκθεση για την Τουρκία υπενθυμίζεται μεταξύ άλλων πως το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έχει αρκετές φορές, με τελευταία τα συμπεράσματα του Ιουνίου του 2022, καλέσει τη χώρα να αποφύγει κάθε απειλή που υποσκάπτει τις σχέσεις καλής γειτονίας, ενώ υπενθυμίζεται πως το στρατηγικό συμφέρον της ΕΕ βρίσκεται στην εξασφάλιση ενός σταθερού περιβάλλοντος στην Ανατολική Μεσόγειο και στην ανάπτυξη μιας αμοιβαία επωφελούς σχέσης με την Τουρκία.
Η Τουρκία πρέπει να σεβαστεί την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα όλων των κρατών μελών της ΕΕ, σημειώνεται.
Σε αναφορά για τη συμφωνία οριοθέτησης θαλασσίων συνόρων Τουρκίας – Λιβύης του 2019, καταγράφεται πως η Άγκυρα συνεχίζει να την παρουσιάζει ως έγκυρη τη στιγμή που ΕΕ τη θεωρεί «παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων τρίτων κρατών, που δεν συμμορφώνεται με το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν έχει νομικές συνέπειες για τρίτα κράτη», ενώ γίνεται αναφορά και σε ενέργειες της σε σχέση με την κατάσταση στη Λιβύη που δεν συμβάλουν στη σταθερότητα στη χώρα.
Μηδενική πρόοδος στις ενταξιακές με την Τουρκία λόγω κράτους δικαίου
Στον τομέα της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων, η Κομισιόν σημειώνει πως η Τουρκία πρέπει κατεπειγόντως να αντιστρέψει τις αρνητικές τάσεις, και να αντιμετωπίσει το πρόβλημα που προκύπτει λόγω της αποδυνάμωσης των μηχανισμών διαχωρισμού των εξουσιών στη χώρα.
«Τα υποκείμενα γεγονότα που οδηγούν στην εκτίμηση πως οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας έχουν ουσιαστικά μείνει στάσιμες, εξακολουθούν να ισχύουν», αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση που συνοδεύει την έκθεση.
Σύμφωνα με το προσχέδιο, κατά την περίοδο την οποία καλύπτει η έκθεση παρέμεναν σε ισχύ οι διαρθρωτικές ελλείψεις στο προεδρικό σύστημα της χώρας, δεν έχουν εισακουστεί βασικές συστάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης και το κοινοβούλιο εξακολουθεί να μην έχει τα κατάλληλα εργαλεία για να εξασφαλίσει την λογοδοσία της κυβέρνησης.
«Η συνταγματική αρχιτεκτονική συνέχισε να συγκεντρώνει τις εξουσίες στο επίπεδο της Προεδρίας χωρίς να διασφαλίζει τον υγιή και αποτελεσματικό διαχωρισμό των εξουσιών μεταξύ της εκτελεστικής, της νομοθετικής και της δικαστικής εξουσίας», τονίζεται στην έκθεση.
Ανησυχία για τη μη εφαρμογή κυρώσεων για Ρωσία
Η Κομισιόν επισημαίνει ακόμα το γεγονός πως η Τουρκία συνεχίζει να μην ευθυγραμμίζεται με τα περιοριστικά μέτρα της ΕΕ κατά της Ρωσίας, καθώς συνεχίζεται η ελεύθερη κυκλοφορία προϊόντων, συμπεριλαμβανομένων προϊόντων διπλής χρήσης, στο πλαίσιο της Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ – Τουρκίας.
Η Τουρκία, σημειώνεται, πρέπει να κάνει αποφασιστικά βήματα για να βελτιώσει την ευθυγράμμισή της με την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας της ΕΕ, μεταξύ άλλων με τα περιοριστικά μέτρα κατά της Ρωσίας.
Ανάλογη έκκληση να συμμορφωθεί με τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας καταγράφεται και στην έκθεση για τις ενταξιακές της Σερβίας.
Στην έκθεση σημειώνεται ωστόσο πως η Τουρκία καταδίκασε τη ρωσική επίθεση και έχει αναλάβει διπλωματικές πρωτοβουλίες, μεταξύ άλλων για τη διευκόλυνση εξαγωγής σιτηρών από την Ουκρανία.
«Ωστόσο, η Τουρκία απέφυγε να ευθυγραμμιστεί με τις κυρώσεις της ΕΕ κατά της Ρωσίας. Η Τουρκία υπέγραψε Μνημόνιο Κατανόησης για την ανάπτυξη οικονομικών και εμπορικών σχέσεων με τη Ρωσία», προστίθεται.
Κύριος εταίρος σε διάφορους τομείς
Την ίδια στιγμή, η Κομισιόν υπενθυμίζει πως η Τουρκία παραμένει εταίρος – κλειδί για την ΕΕ σε σημαντικούς τομείς κοινού ενδιαφέροντος όπως η κλιματική αλλαγή, η υγεία, η μετανάστευση, η αντιτρομοκρατία, η οικονομία, το εμπόριο, η επισιτιστική ασφάλεια και οι μεταφορές.
Όπως αναφέρεται, συνεχίστηκαν οι διάλογοι υψηλού επιπέδου και η συνεργασία σε αυτούς τους τομείς, στη βάση της προσέγγισης της ΕΕ για στήριξη μιας «πιο θετικής δυναμικής στις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας, εκφράζοντας την προθυμία να συνεργαστεί με την Τουρκία με σταδιακό, αναλογικό και αναστρέψιμο τρόπο σε διάφορους τομείς κοινού ενδιαφέροντος, υπό τους όρους που καθορίζονται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο».
Ειδικότερα σε σχέση με τη μετανάστευση, στην έκθεση διαπιστώνεται πως «σημειώθηκε κάποια πρόοδος όσον αφορά την περαιτέρω ενίσχυση της ικανότητας επιτήρησης και προστασίας των χερσαίων συνόρων με το Ιράν», ενώ η επιστροφή των παράτυπων μεταναστών από τα ελληνικά νησιά στο πλαίσιο της Κοινής Δήλωσης ΕΕ – Τουρκίας συνέχισε να αναστέλλεται.
Σημειώνεται παράλληλα πως αν και ο αριθμός των παράτυπων αφίξεων στην Ελλάδα μειώθηκε σε σχέση με την περίοδο πριν την πανδημία, έχει καταγραφεί αύξηση στις παράτυπες αφίξεις στις ελεγχόμενες από την κυβέρνηση περιοχές της Κύπρου και στην Ιταλία.
Πηγή: ΚΥΠΕ
.jpg)
.jpg)
